2. El araç satışına ilişkin kısa bir bilgilendirme notu

2. El araç alım – satım işlemleri çoğu zaman yeterli bilgi sahibi olunmadan yapılan iş ve işlemlerden  kaynaklanmaktadır. Oysa ki 2. El araç satış işlemleri hem alıcılar hem de satıcılar açısından dikkat edilmesi gereken hukuki ve teknik detaylar içermektedir.

1- 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun 219. maddesi, satış sözleşmelerinde satıcı konumunda bulunan kişinin satılan aracın ayıplı olması durumunda alıcıya karşı olan sorumluluğunu düzenlemiş, satıcının araçta mevcut ayıpları bilmese dahi sorumlu olduğunu hüküm altına almıştır. Kanun maddesinde yer alan bu düzenleme ile satıcının iyi niyet ve dürüstlük kuralları çerçevesinde alıcıyı satış sözleşmesine konu edilen araç hakkında etraflıca bilgilendirmesi, taraflar arasında iyi niyet ve dürüstlük kuralları çerçevesinde bir hukuki ilişkinin kurulması hedeflenmiştir.

2- Satıcının sorumluluğunun yanında alıcının da satış sözleşmesine konu edilen aracı imkan bulur bulmaz gözden geçirmekle yükümlü olduğu, araçta satıcının sorumluluğunu gerektiren bir ayıp gördüğü taktirde bu ayıbı uygun bir süre içerisinde satıcıya bildirmesi gerektiği, gözden geçirme ve bildirim yükümlülüğünü ihmal eden alıcının satılanı mevcut hali ile kabul etmiş sayılacağı hususları 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun 223. maddesinde düzenlenmiştir.

3- Satın alınan araçta olağan bir gözden geçirme ile fark edilemeyecek – gizli ayıplı bir araç – bir ayıp bulunması halinde, bu ayıp ortaya çıkar çıkmaz hemen satıcıya bildirilmeldir. Aksi taktirde araç bu hali ile alıcı tarafından kabul edilmiş sayılır.

4- Satıcının satış sözleşmesine konu 2. El araçta bulunan ayıplardan sorumlu olduğu hallerde alıcı tarafın başvurabileceği birtakım hakları mevcuttur. Bunlar:

-        Aracı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,

-        Aracı alıkoyup araçtaki mevcut ayıp oranında satış bedelinden indirim talep etme,

-        Araçtaki mevcut ayıpların giderilmesi aşırı bir masraf gerektirmiyorsa tüm masrafları satıcıya ait olmak üzere aracın ücretsiz onarılmasını isteme,

-        Şartları varsa aracın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini istemedir.

5- Özetlemek gerekirse 2. El araç satışlarında satıcı, araçtaki mevcut ayıpları bilmediğini ileri süremeyeceğinden, satış sözleşmesine konu edilen aracın satış anındaki mevcut durumu hakkında alıcıyı etraflıca bilgilendirmelidir.

Alıcı ise satın aldığı araca ilişkin satıcı tarafından kendisine bildirilen ayıplardan dolayı satıcının sorumluluğuna gidemeyeceğini unutmamalı, imkan bulur bulmaz aracı gözden geçirmeli, olağan bir gözden geçirme ile fark edilemeyecek bir ayıp ortaya çıktığında bu durumu derhal satıcıya bildirmelidir.

Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, 28.03.2019 tarih, 2016/22567 E. - 2019/4145 K. Sayılı kararında; sigorta şirketine başvurulduğu sırada ağır hasar kayıtlı olduğu öğrenilen 2. El bir araca ilişkin olarak açılan davada, ilk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmesini aşağıdaki gerekçelerle usul ve yasaya aykırı bulmuş, ilk derece mahkemesi tarafından verilen kararı bozmuştur.

- 2. El aracın satış sürecinde aracın ağır hasar kayıtlı olduğu alıcı tarafından bilinmemektedir.

- Aracın ağır hasar kayıtlı olduğu satıcı tarafından biliniyorsa satıcının bu hususu alıcıya bildirmesi gerekmektedir.

- Satıcı, satışa konu araçtaki ayıpları bilmese dahi sorumludur.

- 2. El aracın piyasa değerinden düşük alınmasının araçtaki ayıbın, aracın ağır hasar kayıtlı olduğu hususunun, alıcı tarafından bilineceği sonucunu doğurmayacaktır.

- Satıcının satışa konu 2. El aracın ağır hasar kayıtlı olduğunu alıcıdan gizlemediğini ispatlamalıdır.

- Alıcının 2. El aracı satın aldıktan sonra fark ettiği gizli ayıbı satış işleminden bir gün sonra hemen satıcıya bildirmesi ile bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmiştir.